Izložba “Lavirint devedesetih” biće otvorena u utorak 13. maja u Modernoj galeriji u Podgorici, u 20 časova. Postavku “Lavirint devedesetih” u Podgorici realizuje Fondacija M90 i Kulturni front iz Srbije, u saradnji sa Centrom za građansko obrazovanje (CGO) iz Crne Gore i JU Galerije i muzeji Podgorice.
“Cilj ove izložbe je novo, drugačije i dublje sagledavanje decenije koja je radikalno preoblikovala živote miliona ljudi na ovim prostorima (ali i globalno) i čije posljedice osjećamo i danas, možda više nego ikad, kroz političke podjele, društvene tenzije i kulturološke lomove”, navodi se u saopštenju.
“Lavirint devedesetih” rezultat je četvorogodišnjeg predanog istraživačkog rada i saradnje pojedinaca, stručnjaka, aktivista i partnerskih organizacija iz zemalja bivše Jugoslavije okupljenih oko inicijative Muzej devedesetih, koju je pokrenuo Kulturni centar Grad iz Beograda, a sa idejom sakupljanja i čuvanja od zaborava izvora i svjedočanstva o posljednjoj deceniji 20. vijeka na prostoru nekadašnje jugoslovenske države.
Podgorička izložba “Lavirint devedesetih” predstavlja proširenu verziju postavke predstavljene u Beogradu 2023. i u Sarajevu 2024. godine. Autorski tim čine: Dubravka Stojanović, Igor Štiks i Dejan Ubović, a segmente iz Crne Gore oblikovali su istoričari Filip Kuzman, Vukan Ražnatović i Miloš Vukanović.
“Postavka pred posjetioca postavlja pitanje da li smo, kao pojedinci i društva, ikada izašli iz lavirinta u koji smo upali početkom 1990-ih? Nakon rata, umjesto ozdravljenja društva, vladajuće elite su se, uz lično bogaćenje kroz kriminalne privatizacije, posvetile širenju govora mržnje i održavanju tenzija, naročito kroz politizaciju komemoracija i prećutkivanje stvarnih potreba građana i građanki. Vremenom, kao da je rat postajao sve prisutniji, a ne predmet kolektivnog suočavanja i gradnje mira”, ističe se u saopštenju CGO-a.
Izložba “Lavirint devedesetih” nudi odgovor na politike koje etnonacionalizam i šovinizam stavljaju iznad pravde, mitove iznad čovjeka, a razdor iznad solidarnosti, ističu oni.
“Lutajući kroz lavirint, posjetioci imaju priliku da sagledaju tu traumatičnu deceniju iz više uglova, primarno iz perspektive onih čiji su životi razoreni u jednom danu, koji su se protivili ratu ili bili prisiljeni da napuste domove, okruženi obmanama sa svih strana”, poručuju.
Iz CGO-a podsjećaju da “nijedna izložba ne može u potpunosti prikazati jednu deceniju”, što se, ističu, posebno odnosi na ‘90-te godine koje su u našoj regiji ostavile neizbrisiv, dugotrajan trag.
“Zato je princip ove izložbe fragment ili krhotina. “Lavirint devedesetih” nudi prostor za kritičko promišljanje, podstiče dijalog i poziva posjetioce dopune narativ iz sopstvenog iskustva i memorije, jer samo zajednički možemo, gledajući u nedavnu prošlost, spoznati vlastitu sadašnjost i zamisliti drugačiju budućnost”, najavljuju organizatori.
Izložba je nastala kao dio projekta “Muzej devedesetih” uz podršku Ministarstva spoljnih poslova Kraljevine Holandije kroz MATRA program i Shared Horizons projekat koji finansira Republika Francuska i sprovodi Expertise France Groupe AFD.
Bonus video:
